Aktualny stan wiedzy z zakresu mikrobiologii pokazuje, że skład ludzkiego mikrobiomu wpływa nie tylko na trawienie i objawy ze strony układu pokarmowego, ale też na multum innych aspektów zdrowia. Bakterie wpływają między innymi na metabolizm, kontrolę stanów zapalnych, funkcjonowanie układu odpornościowego, ale też na samopoczucie i kondycję mózgu. Również na łamach Sposobów na stres poruszaliśmy temat psychobiotyków, który jest niezwykle interesujący i odkrywa nowe możliwości dla przyszłości medycyny. W tym artykule ponownie przyjrzymy się interakcji pomiędzy jelitowymi bakteriami a mózgiem.
Badanie: skład mikrobiomu niemowląt a ich późniejsze funkcje poznawcze
Na Uniwersytecie Alberta w Kanadzie przeprowadzono ciekawe badanie. Wzięło w nim udział aż 405 dzieci w wieku niemowlęcym. Celem było sprawdzenie wpływu składu mikrobioty na tempo neurorozwoju. W wieku 1 roku zbadano ich składy mikrobiomów i podzielono badane dzieci na 3 grupy według kryterium dominującej grupy bakterii: Proteobacteria, Firmicutes, Bacteroidetes.
Badacze zaobserwowali, że mikrobiom z dominacją bakterii Bacteroidetes sprawiał, że dzieci w wieku 2 lat miały lepiej rozwinięte zdolności kognitywne, językowe i motoryczne. Co ciekawe, w rozróżnieniu na płcie, to u chłopców była wyraźnie obserwowana taka zależność, nie u dziewczynek.
Powód korzystnego działania bakterii Bacteroidetes? Otóż produkują one sfingolipidy, które są ważne dla formowania neuronów i struktur mózgu. Jest to najprawdopodobniej najbardziej znaczący aspekt ich działania w kontekście wpływu na mózg.
Znaczącym czynnikiem zmniejszającym udział Bacteroidetes w mikrobiomie jest poród metodą cesarskiego cięcia. Natomiast jako czynniki sprzyjające ich mnożeniu wymienia się: karmienie piersią, dieta bogata w błonnik, życie z psem u boku oraz częste przebywanie wśród natury.
Znaczenie bakterii dla neurorozwoju
Badania nad ludzkim mikrobiomem i siecią zależności z innymi układami są bardzo obiecującą ścieżką poszukiwań nowych narzędzi terapeutycznych w przeróżnych schorzeniach. Zakres badań omawiany w tym artykule mógłby w przyszłości przyczynić się do odkrycia możliwości przesiewowych badań mikrobiomu u dzieci i monitorowania, czy jego skład nie wpłynie negatywnie na rozwój dziecka w dalszych latach jego życia. Być może uda się też od razu opracować odpowiednie protokoły probiotykoterapii, by mikrobiom zyskał skład bardziej sprzyjający dobremu zdrowiu neurologicznemu.
Dzięki badaniom nad osią mózg-jelita od dawna wiadomo, że bakterie wpływają na rozwój mózgu, jednak by poznać szczegóły, konkretne były dalsze poszukiwania. Wiemy też sporo na temat wpływ bakterii i produkowanych przez nie substancji na łagodzenie stanów zapalnych (również w mózgu), a także modulowanie reaktywności na stres i łagodzenie zaburzeń nastroju.
Podsumowanie
Nie ma wątpliwości, że należy dbać o naszych jelitowych towarzyszy, szczególnie w czasach szeroko stosowanych antybiotyków, przetworzonego jedzenia i sterylności. Warto jest uwzględnić potrzeby naszych bakterii podczas komponowania swojej diety i suplementacji, a także zwracać uwagę na odpowiednie czynniki podczas wychowywania naszych dzieci, a starania na pewno przyniosą wspaniałe efekty.
Źródła:
Species of Gut Bacteria Linked to Enhanced Cognition and Language Skills in Infant Boys
Sukhpreet K. Tamana et al. „Bacteroides-dominant gut microbiome of late infancy is associated with enhanced neurodevelopment” Gut Microbes, Volume 13, 2021
