Męczennica cielista, znana też jako Passiflora Incarnata jest rośliną, która wielu osobom pomaga poprawić samopoczucie. Dla szukających sposobu na stres jest jak najbardziej warta uwagi, przyjrzyjmy się zatem jej właściwościom.
Passiflora jest rośliną występującą w południowo-wschodnich rejonach USA oraz tropikalnych rejonach Ameryki Środkowej i Południowej. Jej historia nie sięga tak daleko jak wielu roślin znanych z Dalekiego Wschodu, ponieważ według znanych nam danych, pierwsze doniesienia o stosowaniu leczniczym pochodzą z 1569 roku, nie mniej jednak jej właściwości robią niemalże tak duże wrażenie, jak wspaniały wygląd jej kwiatów. Passiflora Incarnata ma najprawdopodobniej największy potencjał terapeutyczny spośród wszystkich rodzajów Passiflora. Farmaceutyczny surowiec stanowią wysuszone nadziemne części rośliny – liście i kwiaty, a korzeń nie ma właściwości terapeutycznych.
Jak działa Passiflora Incarnata?
Głównym celem stosowania męczennicy zazwyczaj jest wpływ na nastrój i psychikę, jednak wachlarz jej właściwości jest nieco szerszy. Poniżej wybrane właściwości Passiflora Incarnata:
- działanie przeciwlękowe i wyciszające – potwierdzają je zarówno dane historyczne, począwszy od pierwotnych doniesień z Peru, po czasy obecne i testy laboratoryjne z udziałem z małych zwierząt. Co ciekawe, badacze wskazują na właściwości uspokajające i przeciwdrgawkowe, ale bez wywoływania sedacji. Uspokojenie bez poczucia senności jest bardzo pożądanym efektem dla osób, które zmagają się ze stresem i lękami w ciągu dnia, na przykład w pracy. Domniemanym powodem działania uspokajającego męczennicy jest to, że wpływa na receptory benzodiazepinowe układu GABA. W badaniu na ludziach z lękiem uogólnionym nie stwierdzono znaczących różnic w skuteczności, w porównaniu do leku z grupy benzodiazepin, oksazepamu.
- działanie przeciwdrgawkowe – w modelu zwierzęcym, w którym wywoływano drgawki neurotoksynami, zauważono wyraźny wpływ na zahamowanie drgawek i zmniejszenie śmiertelności myszy poddawanych doświadczeniu. Ten efekt również wynika z wpływu na układ gabaergiczny, ale też częściowo opioidowy.
- leczenie uzależnień – Passiflora cieszy się opinią skutecznego środka wspierającego odstawianie różnego rodzaju używek. Wśród nich na pewno wymienić można tytoń i nikotynę, w czym pomaga obecny w roślinie benzoflawon. Robiono też eksperymenty z morfiną, gdzie jednoczesne podawanie benzoflawonu skutkowało wolniejszym budowaniem tolerancji. W przypadku opioidów Passiflora doczekała się nawet badania klinicznego na ludziach, gdzie efekty były bardzo dobre – porównywalne do leku klonidyny, a w niektórych aspektach nawet lepsze. Podobnie w przypadku THC, tutaj również benzoflawon spowalnia proces proces rozwoju tolerancji i zależności od marihuany. Związek ten nie był obojętny również wobec alkoholu etylowego, gdyż jego obecność zmniejszała efekty zespołu odstawiennego.
- korzystny wpływ na sen – Passiflora wydłuża fazę REM. Osoby stosujące ją przed snem raportują lepsze wysypianie się i lepsze samopoczucie o poranku. Aktywacja układu GABA przyczynia się też do sprawniejszego zasypiania.
- może pomagać w ADHD – w 8-tygodniowym badaniu na dzieciach ze zdiagnozowanym ADHD porównano efektywność Passiflory i metylofenidatu – konwencjonalnie stosowanego w tej chorobie silnego stymulantu. Efekty leczenia były praktycznie takie same w obu grupach, co jest świetną nowiną w obliczu bardzo agresywnego profilu działania metylofenidatu. Wynikać to może z jednoczesnego działania uspokajającego i wpływu na zahamowanie aktywności enzymu monoaminooksydazy, dzięki czemu wzrasta stężenie dopaminy. Ten aspekt działania daje dodatkową poprawę samopoczucia, ponieważ mniejsza aktywność monoaminooksydazy, to większa dostępność hormonów szczęścia.
- działanie przeciwzapalne i neutralizacja wolnych rodników – co wynika z obecności licznych flawonoidów – witeksyny, izowiteksyny, apigeniny, chryzyny i innych. W stosunku do tych alkaloidów istnieją też doniesienia na temat potencjału we wspomaganiu leczenia niektórych typów nowotworów.
- działanie przeciwkaszlowe i przeciwbólowe – tradycyjnie Passiflora była stosowana między innymi jako remedium na uporczywy kaszel, czy też w ramach złagodzenia bolesności towarzyszących chorobie.
- podnoszenie popędu seksualnego – jednym z kolejnych powodów stosowania tego zioła jest chęć podniesienia libido. Zauważono takie działanie w badaniu z samcami szczurów, ponadto w stosunku do zawartej w niej chryzyny naukowcy dopatrują się właściwości podnoszących testosteron.
Passiflora Incarnata często stosowana jest w formie suszu lub mielonego surowca do przyrządzania naparów, które pije się zazwyczaj raz lub dwa razy dziennie. Coraz częściej jednak wybierane są też ekstrakty wodno-alkoholowe oraz ekstrakty kapsułkowane, które mogą być mniej problematyczne w przyjmowaniu, a efekty z nich płynące mogą być nawet lepsze.
Skutki uboczne przy stosowaniu Passiflory nie zdarzają się często, jednak warto mieć świadomość, że wśród potencjalnych skutków występują: ospałość, nudności, zawroty głowy, rozkojarzenie.
Dobre efekty można osiągać komponując Passiflorę z innymi ziołami o uspokajającym charakterze, na przykład z Ashwagandhą lub Tarczycą Bajkalską. W celach przeciwdepresyjnych bywa łączona też z zielem Dziurawca. Alternatywą dla ziół uspokajających mogą być rośliny pobudzające do komponowania z Passiflorą, jak guarana, orzeszki kola, żeń-szeń, czy zielona herbata. Pozwala to znacznie poprawić nastrój i zwiększyć produktywność w ciągu dnia.
Źródło:
Katarzyna Jawna, Dagmara Mirowska-Guzel, Ewa Widy-Tyszkiewicz „Męczennica cielista (Passiflora incarnata L.) – roślina lecznicza o wielokierunkowym działaniu farmakologicznym”
