Codzienne życie jest nieodłączne z stawianiem czoła stresorom środowiskowym i aktywacją niezbędnej do tego reakcji stresowej mającej na celu przygotowanie organizmu do poradzenia sobie z nimi. Choroby stresowe są najczęściej występującymi pośród wszystkich zaburzeń psychicznych. Aczkolwiek jak się okazuje poprzez związaną z fizjologiczną odpowiedzią organizmu na doświadczany stres poprzez oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA) dochodzi do wzrostu wydzielanego kortyzolu pośród innych hormonów. Stale aktywowana reakcja stresowa bądź przedłużone jej działanie może prowadzić do przeciążenia organizmu i podnosi ryzyko rozwoju chorób wywołanych stresem.
Z powodu tego, że nie u wszystkich ludzi poddanych działaniu stresorów dochodzi do zaburzeń wywołanych stresem naukowcy z Niemiec zasugerowali kluczowe znaczenie rodzaju wytwarzanych myśli w odpowiedzi na sytuację stresową. Ich hipoteza wspierana jest wcześniej przeprowadzonymi badaniami z których wynika, że emocjonalny aspekt myśli ma swoje odzwierciedlenie na poziomie biologicznym.
Na przykład w badaniu Epel i wsp. (2013) przeprowadzonym na 239 zdrowych kobietach mierzono długość telomerów będących wskaźnikiem wieku komórek. Przeprowadzone badania sugerują, że błądzenie myślami prowadzi do niezadowolenia w przeciwieństwie do bycia „tu i teraz”. Zmierzona długość telomerów w komórkach układu odpornościowego (granulocytach i limfocytach) wykazała krótsze telomery w tej grupie kobiet, które częściej błądziły w porównaniu do tych, które stwierdziły że robią to rzadko. Wyniki tego badania wskazują, że rodzaj myśli oraz to, czy żyjemy danym momentem czy błądzimy myślami odgrywa rolę w metabolizmie komórki i długości telomerów.
Z badania Engert i wsp. (2014) przeprowadzonych na ochotnikach w wieku 18-35 lat obu płci po wywołaniu stresu wynika, że myśli wpływają na poziom markerów stresu w organizmie. Myśli nasycone negatywnym ładunkiem emocjonalnym i myśli społeczne skupione na przeszłości związane są z wyższym poziomem kortyzolu i alfa-amylazy. Przeciwnie do tego, myśli socjalne ukierunkowane na przyszłość wykazały korzystny wpływ na poziom badanych markerów.
Badanie to wskazuje na znaczenie rodzaju myśli i ich ukierunkowania w czasie na poziom stresu indywidualnie odczuwanego w wyniku działania stresora. Innymi słowy to jakość naszych myśli determinuje to jak odczuwamy dane doświadczenie. Przeżycie sytuacji stresowej w przeszłości i powracanie do niej może wydłużyć czas działania stresora i reakcji stresowej a przez to oddziaływania patologicznych zmian w wyniku tego zachodzących.
Z drugiej strony, negatywne rozmyślanie o przyszłości – zamartwianie się także jest związane z wyższą aktywnością osi HPA. Aktywności polegające na wyciszaniu się, np. medytacja zmniejszają błądzenie myślami i zmniejszają szkodliwe skutki stresu.
Źródła:
Engert V, Smallwood J, Singer T. Mind your thoughts: associations between self-generated thoughts and stress-induced and baseline levels of cortisol and alpha-amylase. Biol Psychol. 2014 Dec;103:283-91. doi: 10.1016/j.biopsycho.2014.10.004. Epub 2014 Oct 22.
Epel ES, Puterman E, Lin J et al. Wandering Minds and Aging Cells. 2013. Clinical Psychological Science 1(1) 75–83. DOI: 10.1177/2167702612460234
