Być może zdarzyło Ci się spotkać ze zjawiskiem budowy tolerancji na jakąś substancję, z której działania dotychczas czerpałeś/aś korzyści – np. kawa. Mam na myśli sytuację, w której odczuwalne działanie np. wymienionej dla przykładu kofeiny stopniowo maleje, czasem do stopnia, w którym poziom czerpanych korzyści zbliża się do zerowej wartości. Zazwyczaj większość osób reaguje na taki stan rzeczy zwiększaniem dawki, co często tylko opóźnia w czasie efekt zbudowania jeszcze większej tolerancji i staje się też niewygodne z ekonomicznego punktu widzenia. Może się też skończyć szukaniem substytutu, zamiennika, ale te poszukiwania niekoniecznie kończą się powodzeniem, lub też sytuacja budowy tolerancji na kolejną substancję się powtórzy. Błędne koło, nieprawdaż? Na szczęście, nie ma co rozkładać bezradnie rąk, bowiem istnieją substancje, które taki stan rzeczy mogą odwrócić, a należy do nich między innymi agmatyna – „bohaterka” tego artykułu.
NMDA I JEGO ROLA
Żeby zrozumieć, jak agmatyna może poprawić czułość na daną substancję neuroaktywną, należy poznać działanie receptorów glutaminianu, jakimi są NMDA. Na początku uściślijmy – NMDA to typ receptorów, który wpływa na plastyczność synaptyczną, powstawanie nowych neuronów, a także rzutuje na zdolność uczenia się oraz pamięć.
Receptory NDMA (NMDAr) zbudowane są z podjednostkowych receptorów – wiążących się z glutaminianiem oraz z glicyną [1]. Te wiążące się z glutaminianem, to GluN2A, GluN2B, GluN2C oraz GluN2D, natomiast z glicyną wiążą się z GluN1. NMDAr jest kombinacją 2 podjednostek GluN1 oraz dwóch GluN2. Dlaczego to takie ważne, aby rozróżniać te podjednostki NDMAr? Dlatego, że nie każdy agonista/antagonista NMDA będzie miał takie samo działanie, bowiem będzie oddziaływał na inne punkty wiązania. I tak jak np. memantyna – znany lek stosowany standardowo przy chorobie Alzheimera (ale i nie tylko, gdyż mechanizm antagonizacji NMDAr powoduje, że znalazł zastosowanie również w innych schorzeniach, w tym chorobie Parkinsona), którego główny mechanizm działania opiera się o antagonizowanie NMDAr, nie spełnia się jako antydepresant, gdzie efekt ten występuje w przypadku zastosowania niektórych antagonistów NMDAr, które oddziałują z punktami wiązania glicyny.
Glutaminian jest neuroprzekaźnikiem, który – powiedzmy – jest jak prąd elektryczny dla Twojego układu nerwowego [2]. Jego niedobór nie jest niczym dobrym, a jego nadmiar może być opłakany w skutkach zdrowotnych. NMDAr, to receptor glutaminianu, który ma bardzo duże znaczenie na to, jak aktywny jest układ nerwowy. Zjawisko to wykorzystywane jest bardzo powszechnie w medycynie, bowiem bazuje na nim wiele leków przeciwbólowych, jak ketamina, która antagonizując receptor NMDA wyłącza w dużej mierze odczuwanie bólu [3].
I tak jak wcześniej wspomniałem – nadmierna aktywność NMDAr jest bardzo szkodliwa dla układu nerwowego, gdyż doprowadza do neurodegeneracji poprzez ekscytotoksyczność [4], a stan obciążenia NMDAr ma miejsce przy stosowaniu różnego rodzaju środków psychoaktywnych – także suplementów diety.
DZIAŁANIE AGMATYNY NA NMDAr
Agmatyna jest stosowana jako neuromodulator [6, 8, 9,10], głównie poprzez oddziaływanie na NMDAr, choć na tym wcale działanie agmatyny na mózg się nie kończy (jest również m.in. antagonistą receptorów serotoniny 5-HT1A oraz 5-HT1B [5]). Jej neuromodulacyjny charakter sprawia, że ma ona też potencjał antydepresyjny, co wykazały prace naukowe w tym temacie [8]. Co ciekawe, jej działanie przeciwlękowe, normalizujące prawidłowe wzorce reakcji na nagły stres [11], jest takie, jak przy stosowaniu długotrwałym leków antydepresyjnych (jednorazowe dawki nie są skuteczne) i jedynie ketamina może dawać podobny rezultat przy jednorazowej dawce, co agmatyna, lecz przy znacznie większym ryzyku wystąpienia skutków ubocznych.
Głównym skutkiem działania agmatyny, który opisuję w tym tekście, jest odwracanie tolerancji na substancje psychoaktywne – i tak też się właśnie dzieje [12]. Co prawda na ten moment brakuje wystarczająco dobrej jakości prac naukowych na ludziach, ale te na gryzoniach wykazały, że agmatyna odwróciła ich tolerancję na stosowane na nie opiaty, a co więcej – pozwoliła zmniejszyć bóle neuropatyczne.
Dawkowanie:
Skuteczne dawkowanie zazwyczaj wynosi 1000 mg 2 razy na dobę, a porcje powinny być przyjmowane z daleka od posiłków.
PODSUMOWANIE
Wiele substancji, które ma wyraźnie odczuwalne działanie dla układu nerwowego, niestety szybko buduje tolerancję, sprawiając, że nikną korzyści z ich stosowania. Agmatyna może być fantastycznym narzędziem do odwracania tolerancji na substancje psychoaktywne (np. nootropiki jak fenylopiracetam, sulbutiamina, czy fenibut, które choć skuteczne w swoim działaniu, to szybko budują tolerancję), co pozwoli nie tylko przywrócić odczucia co do ich działania, jak również zredukować dawkę. Co więcej, jej spektrum działania nie kończy się na regulacji tolerancji, jak również oddziałuje przeciwdepresyjnie czy redukuje neuropatie, co w niektórych przypadkach może stanowić dodatkowy argument za jej stosowaniem. Jeśli zatem uważasz, że potrzebujesz stosować daną substancję częściej, a budowa tolerancji jest zbyt szybka, abyś mógł(a) wykorzystać ów związek do realizacji swoich celów (np. czołowe racetamy, do zwiększenia efektywności wykonywanych obowiązków zawodowych, jak rozwijanie projektu w kluczowych jego etapach), rozważ zastosowanie agmatyny, a efekty powinny być zauważalne już po kilku dniach jej użycia.
Bibliografia:
1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5233677/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3181613/
3. https://pl.wikipedia.org/wiki/Ketamina
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23839940/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18717332/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30610652/
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27836390/
8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10455281/
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16546145/
10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16187208/
11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15896484/
12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2775255/
