Matcha to charakterystyczny, zielony pył, powstały w wyniku sproszkowania liści zielonej herbaty (Camellia sinensis), które wcześniej były w odpowiedni sposób uprawiane. W przeciwieństwie do zielonej herbaty Sencha, której krzewy rosną cały czas w pełnym słońcu, krzewy do Matcha w końcowych tygodniach (około 3 tygodni) przed zbiorem są zacieniane, przez co spowalnia się ich wzrost i zmienia skład chemiczny, wpływając na jej właściwości i smak. Produkt ten wywodzi się z kultury japońskiej i jest ceniony na całym świecie ze względu na swoje właściwości prozdrowotne i multum zastosowań kulinarnych.
Właściwości zdrowotne Matcha
Największym atutem Matcha jest jej bogactwo substancji przeciwutleniających, między innymi kwercetyny, których jest wielokrotnie więcej niż w zwykłej zielonej herbacie. To istna bomba antyoksydacyjna! Dbałość o bieżące regulowanie stresu oksydacyjnego uważana jest za jeden z filarów dobrego zdrowia. Nadmiar wolnych rodników tlenowych uszkadza struktury komórek i białkek, przez co odbija się na zdrowiu praktycznie całego organizmu. Przewlekły stres oksydacyjny zwiększa ryzyko chorób takich jak miażdżyca, cukrzyca, czy choroby neurodegeneracyjne, w tym choroba Alzheimera.
Poza właściwościami przeciwutleniającymi, Matcha ma też szereg substancji aktywnych, które mogą wpływać na samopoczucie. Znajdują się w niej w różnych proporcjach l-teanina, kofeina, EGCG, arginina, przy czym na szczególną uwagę zasługuje redukująca stres i napięcie psychiczne teanina. W badaniach na myszach zauważono, że Matcha działa przeciwlękowo, redukuje stres oraz spowalnia hipertrofię nadnerczy (marker nasilenia stresu), ale pod warunkiem, że teaniny i argininy jest przynajmniej 2-krotnie więcej niż kofeiny i EGCG.
Keiko Unno et al. „Stress-Reducing Function of Matcha Green Tea in Animal Experiments and Clinical Trials” Nutrients. 2018 Oct; 10(10): 1468.
Matcha zazwyczaj ma bardziej odprężające i uspokajające działanie, niż napar z liści herbaty Sencha. Wynika to z faktu, że odcięcie dopływu światła słonecznego w końcowej fazie uprawy sprzyja większej produkcji aminokwasów, głównie charakterystycznej teaniny, jednak odbywa się to kosztem produkcji katechin. Katechiny, szczególnie EGCG, mogą nasilać energetyzujące działanie kofeiny, która również występuje w zielonej herbacie. Więcej teaniny i mniej katechin to skład determinujący relaksujące działanie Matchy.
Jak można ją wykorzystać w kuchni?
W tej kwestii ogranicza nas jedynie wyobraźnia! Matchę można wykorzystać na milion sposobów, poczynając od najprostszych koktajli i smoothie, kończąc na ciastach i lodach. Poniżej przykładowe pomysły na zastosowanie Matcha w kuchni.
- Matcha Latte – porcję proszku Matcha miesza się z gorącą wodą (~75 st C), najlepiej za pomocą spieniacza do mleka. Jeśli jest taka potrzeba, to w tym momencie można ją również posłodzić wybranym słodzidłem. Następnie dodaje się spienione mleko i voila!
- Zielone lody – Matcha jest wykorzystywana jako dodatek do przyrządzania domowych lodów, zarówno tradycyjnych, jak i tych w wariantach wegańskich. Najlepiej komponuje się ze smakami śmietankowymi i waniliowymi.
- Ciasta, serniki – serniki są chyba najpopularniejszym ciastem, do którego dodaje się Matcha. Stosowana jest jednak też do innych ciast, szczególnie do wzbogacania warstw z kremową masą.
- Smoothie z bananem – do standardowego koktajlu z mlekiem (krowim lub wybranym roślinnym) i bananem można dodać łyżeczkę proszku Matcha, by wzbogacić go charakterystycznym aromatem i pięknym, zielonym kolorem.
