Czy znacie osoby, które nie przepadają za muzyką? Jest ich naprawdę niewiele! I nic dziwnego, ponieważ muzyka poza umilaniem naszego czasu wywołuje różnego rodzaju efekty biochemiczne i fizjologiczne, które mogą przekładać się na nasze zdrowie. Pewnie znacie efekt gęsiej skórki, przy Waszych ulubionych utworach? Jest to bardzo dobry przykład! Fakt tego, że muzykę lubimy również nie jest bezzasadny – dzięki nauce wiemy, jakie układy w mózgu są przez muzykę aktywowane i dlaczego jej słuchanie przynosi satysfakcję.
Jak muzyka wpływa na zdrowie i funkcjonowanie organizmu?
- wpływa na wzrost dopaminy – i to w bardzo ciekawy sposób. Wzrosty dopaminy występują w różnych rejonach mózgu i są zależne od fazy słuchanego utworu – podczas oczekiwania na najbardziej intensywną, kulminacyjną część dopamina wzrasta w jądrze ogoniastym, a gdy ten moment już nastąpi, zaczyna wzrastać w jądrze półleżącym[1].
- obniża ciśnienie krwi – podczas słuchania muzyki ciśnienie może spadać (o ile nie słuchamy jej z klubowego parkietu), co w pewnym stopniu wynika z wspomnianej stymulacji uwalniania dopaminy[2]. Obniżeniu ulegać może również tętno, więc muzyka jest zdecydowanie korzystna dla serca. Warto jednak w tym momencie zaznaczyć, że jest to efekt zauważany szczególnie w przypadku muzyki klasycznej, a nie każdy gatunek muzyczny musi dawać podobne korzyści.
- redukuje stres i lęki – w tym aspekcie najskuteczniejsza okazuje się być muzyka instrumentalna, w której dominują niskie tony[3]
- poprawia jakość snu – studenci, którzy przed snem przez 45 minut słuchali muzyki klasycznej cieszyli się lepszą jakością snu. W tym samym badaniu inna grupa studentów zamiast muzyki słuchała audiobooków, które nie dawały podobnego efektu. Widać więc, że efekt daje specyficznie muzyka, nie słuchanie czegokolwiek[4]. Próby trwały po 3 tygodnie.
- może poprawiać efektywność treningową – muzyka w trakcie treningu zwiększa poziom energii i redukuje odczuwalne zmęczenie i sprawia, że wysiłek postrzegany jest jako mniejszy, co dotyczy szczególnie aktywności wytrzymałościowej, ale niekoniecznie beztlenowej. Odpowiednio dobrana muzyka działa ergogenicznie[5].
- sprzyja pacjentom z demencją – nawet gdy kondycja mózgu już opadnie, muzyka nadal stymuluje go do lepszej pracy. Interwencje polegające na muzykoterapii u osób dotkniętych demencja skutkowały poprawą ogólnej jakości życia, funkcji kognitywnych i lepszym stanem emocjonalnym[6].
- redukuje dolegliwości bólowe – w badaniach dowiedziono, że dzięki muzyce możliwe jest ograniczanie potrzeby stosowania leków opioidowych w leczeniu bólu pooperacyjnego[7].
- podnosi apetyt – słuchanie muzyki podczas posiłku skutkuje wzrostem ilości spożywanego pokarmu i wypijanych płynów. Wydłużał się też czas spożywania posiłku, w porównaniu dojedzenia w ciszy[8].
- stymulowanie aktywności nerwu błędnego – jednak tutaj zamiast tylko biernego słuchania musimy sami też coś pośpiewać
Widzimy więc, że dzięki muzyce możemy zyskać cały szereg różnego rodzaju korzyści, a mogą się one nieco różnić w zależności o wybranego gatunku muzycznego.
Źródła:
- [1] Salimpoor VN et al. „Anatomically distinct dopamine release during anticipation and experience of peak emotion to music.” Nat Neurosci. 2011 Feb;14(2):257-62
- [2] Sutoo D, Akiyama K „Music improves dopaminergic neurotransmission: demonstration based on the effect of music on blood pressure regulation.” Brain Res. 2004 Aug 6;1016(2):255-62.
- [3] Nilsson U „The anxiety- and pain-reducing effects of music interventions: a systematic review.” AORN J. 2008 Apr;87(4):780-807.
- [4] Harmat L et al. „Music improves sleep quality in students.” J Adv Nurs. 2008 May;62(3):327-35.
- [5] Costas I. Karageorghis, David-Lee Priest „Music in the exercise domain: a review and synthesis (Part I)” Int Rev Sport Exerc Psychol. 2012 Mar; 5(1): 44–66.
- [6] Vasionytė I, Madison G „Musical intervention for patients with dementia: a meta-analysis.” J Clin Nurs. 2013 May;22(9-10):1203-16.
- [7] Nilsson S et al. „School-aged children’s experiences of postoperative music medicine on pain, distress, and anxiety.” Paediatr Anaesth. 2009 Dec;19(12):1184-90.
- [8] Stroebele N, de Castro JM „Listening to music while eating is related to increases in people’s food intake and meal duration.” Appetite. 2006 Nov;47(3):285-9. Epub 2006 May 24.
